مقدمه:
تمامی جنبه های زندگی ما تحت تاثیر طبیعت بدنمان قرار دارد، نوع غذایی که می خوریم می تواند تاثیرات بسیار مهمی بر تمامی اعضای بدن ما از مغز و اعصاب گرفته تا قلب و معده و کبد و کلیه ها داشته باشد، در بعضی از انواع مزاج، خوردن یک غذای نامناسب می تواند عواقب زیادی داشته باشد.
در ساده ترین حالات آن می بینید، مثلاً افرادی که حتی با خوردن یک عدد خرما بدنشان جوش می زند، غذای نامناسب با مزاج شما می تواند موجب تغییرات خواب، حالت عصبی، اختلال حافظه، اختلال هضم، اختلال دفع، عوارض پوستی، نشانه های در گیر ی کبد و قلب و اندام های تناسلی را نشان دهد،
نوع نوشیدنی ها، لباس ها، هوای استنشاقی، مقدار حرکت ها و استراحت روزانه و چگونگی دفع و حالتهای عصبی و روانی، مستقیما مرتبط با حالات طبیعی یا مزاجی است، بنابراین برای داشتن زندگی سالم و طبیعی، وزن مناسب، و آرامش روحی، همه ما نیازمند به شناختن مزاج یا طبیعت خود هستیم.
تشخیص مزاج سرشتی یک فرد:
از روی 10 مورد می توان مزاج سرشتی یا جبلی یک فرد را تشخیص داد:
1- ملمس(لمس)
2- گوشت وچربی
3- رنگ پوست بدن
4- مو
5- هیئت وشکل اعضاء
6- سرعت انفعال اعضاء
7- خواب و بیداری
8- کلیه افعال بدن(دلائل افعال)
9- کیفیت دفع فضولات بدن
10- انفعالات نفسانی
لازم به ذکر است از آنجایکه ممکن است بر اساس دلایل مختلف افراد دچار غلبه خلط و سوء مزاج باشند، لذا برای تشخیص مزاج جبلی یک فرد باید حالات و علائم تشخیص مزاج را در سنین پائین تر افراد مورد بررسی قرار گیرد و یکی از بهترین راههای آن پرسش از پدر و مادر در مورد خصوصیات دوران کودکی است.
بطور مثال ممکن است خانمی دارای مزاج جبلی گرم و تر باشد ولی بعد از بارداری جنین دختر و زایمان به روش سزارین دچار غلبه سردی شده باشد. این شخص از ویژگیهای قبل از بارداری خود می تواند، پی به مزاج جبلی خود ببرد و از ویژیگهایی که تغییر کرده است، پی به نوع خلطی که به غلبه آن خلط دچار شده است ببرد و بر اساس نوع سوء مزاج، تدابیر مربوطه را برای رسیدن به اعتدال انجام دهد.
همچنین ممکن است خلطی دارای مزاج متفاوت با مزاج جبلی افراد بر یکی از اعضای بدن غلبه نماید. مثلاً فردی دارای مزاج جبلی گرم و خشک، ممکن است دارای غلبه بلغم در سر یا معده گردد.
1- ملمس (لمس):
فرد باید معتدل المزاج باشد تا بتواند مزاج فردی را مشخص کند. اگر این فرد معتدل المزاج در لمس پوست فرد را:
- گرم احساس کند ، این فرد گرم مزاج است.
- اگر سرد احساس کند ، این فرد سرد مزاج است.
- اگر در لمس آن را نرمتر از حد طبیعی یابد، دلالت بر رطوبت مزاج می کند.
- اگر در لمس صلب تر یابد، دلالت بر خشکی مزاج دارد.
2- گوشت و چربی:
اگر در بدن فرد گوشت زیاد باشد، دلالت بر گرمی و تری ، اگر چربی بدن بیشتر از گوشت باشد، دلالت بر سردی وتری (گوشت زیاد باشد+ چربی کم= گرمی وخشکی)
3- رنگ پوست بدن:
سفیدی پوست بدن: نشانه کم خونی و مزاج، کمی مایل به سردی می باشد.
رنگ زرد کمی مایل به قرمزی: نشانه وجود خون غیر طبیعی در بدن است.
قرمزی پوست بدن: نشان از گرمی و پر خونی دارد.
تیرگی پوست: نشانه خون غیر تمیز است ، مستعد غلبه سودا است.
زردی پوست: نشانه صفرا (گرمی وخشکی)
رنگ بادنجانی: نشانه خشگی و سردی (سودا)
رنگ گچی: سردی و تری (بلغم)
4- مو:
یکی از فضولات بدن است که نوع کیفیت و حالات آن برای شناسایی نوع مزاج به عنوان یک معیار به شرح ذیل مورد استفاده قرار می گیرد:
الف)سرعت رشد مو:
اگر سرعت رشد مو زیاد باشد، نشانه گرمی مزاج است.
اگر سرعت رشد مو کم باشد، نشانه سردی مزاج است.
اگر رشد مو خیلی خیلی سریع باشد بیش از حد نرمال ، دلیل بر گرمی و خشکی مزاج است.
ب) پر مویی یا کم مویی بدن :
پر مویی بدن ، دلیل بر گرمی مزاج
کم مویی بدن ، دلیل بر سردی مزاج
ج) نازکی و کلفتی مو:
نازکی مو، دلیل بر سردی وتری
کلفتی مو ، دلیل بر گرمی و خشکی مزاج
د) جعودت وصافی مو:
موی مجعد، دلیل بر گرمی وخشکی
موی صاف ولخت، سردی وتری مزاج
هـ) رنگ مو:
موی سیاه، دلیل بر گرمی و خشکی مو
سفیدی مو، سردی وتری
موی حنایی طلایی (کمی مایل به قرمز)، دلیل بر اعتدال مزاج
5- شکل اعضاء:
موارد ذیل بیانگر گرمی مزاج است:
1. قفسه سینه پهن بزرگ
2. اندامها بزرگ
3. عروق برجسته و بزرگ قابل مشاهده
4. نبض عظیم وقوی
5. عضلات کلفت وبزرگ
6. عضله خیلی به مفصل چسبیده و تاندونش کوچک است
لازم به ذکر است بر عکس موارد فوق الذکر دلالت بر مزاج سرد می کند، مثلاً داشتن اندامهای کوچک.
موارد ذیل بیانگر مزاج خشک است:
1. چهره لاغر وپوست به استخوان چسبیده
2. مفاصل قابل مشاهد و برجسته
3. غضروف های حنجره وبینی و.. برجسته وواضح است.
6- سرعت انفعال اعضاء:
اگر عضوی در بر خورد با گرما وسرما و خشکی و رطوبت زود از آن اثر پذیرد دلیل غلبه آن مزاج است. مثلاً اگر در گرما ( چه خوراکی ، چه موضعی و...) زود گرم شود، دلیل بر گرمی مزاج می باشد.
7- خواب و بیداری:
خواب زیاد، دلیل بر سردی وتری مزاج است.
خواب کم و بیداری زیاد، دلیل بر خشکی وگرمی مزاج است.
خواب وبیداری معتدل ، دلیل بر اعتدال مزاج است.
8- افعال طبیعیه صادره از بدن:
یعنی تمام افعال بدن شامل سرعت رشد، رویش دندان، بلوغ، افعال مربوط به کبد، قلب و مغز و..
اگر این افعال سریعتر از حد طبیعی خود صورت گیرد، دلیل بر گرمی مزاج و اگر کند تر صورت گیرد دلیل بر سردی مزاج می باشد.
9- دفع فضولات:
فضولات بدن شامل ادرار (بول)، مدفوع(براز)، عرق، مو، ناخن، خون حیض، مایع منی و.. است.
اگر رنگ مدفوع یا ادرار تیره تر از معمول یا بدبوتر از معمول باشد، دلالت بر گرمی مزاج وغلبه صفرا دارد یا اگر زود به زود صورت گیرد نیز دلالت بر گرمی مزاج و غلبه صفرا دارد.
بی رنگ بودن یا کم بودن فضولات و عدم رایحه آن، دلالت بر سردی مزاج دارد.
10- کارها و رفتارهای نفسانی:
موارد ذیل دلالت بر گرمی مزاج دارد و عکس این حالات نشان از سردی مزاج دارد:
- حسن ظن
- امیدوار بودن
- جوانمرد وبا غیرت
- استعداد فهم مطالب در او بالاست
- پر حرکت وپر جنب وجوش و پر نشاط
- سریع تصمیم به کاری می گیرد اهل تردید نیست
- فرد زیرک
- سنگدل
- بیقراری در مقابل صبور
- وقاحت( پررویی)
- پرحرف
ثبات انفعالات: ثبات رضایت چیزی، ثبات در حافظه، دلیل بر خشکی مزاج است.
زوال انفعالات: یعنی ناپایداری در چیزها مثل موارد ذیل دلالت بر رطوبت مزاج دارد:
- حافظه کم
- ناپایداری سریع در اتفاقات.
- هر روز یک احساس دارد، حزب باد است.
- از هر چیزی یک لحظه راضی است یک لحظه ناراضی است.
============================================================
مطالب مرتبط:
برای رجوع به دیگر مقالات مزاج شناسی بر روی عناوین ذیل کلیک نمایید:
